Rozwój mowy w pigułce
ROZWÓJ MOWY W PIGUŁCE
- Rozwój mowy to proces trwający kilka lat, przebiegający u każdego dziecka etapami.
- Pierwszą formą kontaktu dziecka ze światem jest Krzyk po urodzeniu to bardzo ważna informacja świadcząca o tym, że dziecko żyje, posiada sprawny aparat oddechowy i działające więzadła głosowe. Krzyk przez kilka miesięcy pełni ważną funkcję sygnalizacyjno-komunikacyjną, za pomocą krzyku dziecko informuje opiekunów o swoich potrzebach, samopoczuciu itp.
- Między 2-4 miesiącem życia pojawia się GŁUŻENIE – specyficzne dźwięki, czasem bardzo trudne artykulacyjnie, często gardłowe. Dźwięki z tego okresu występują u wszystkich dzieci na świecie, we wszystkich systemach językowych. Głużą zarówno dzieci słyszące jak i niesłyszące. Głużenie jest odruchem bezwarunkowym.
- Około 5-7 miesiąca życia pojawia się GAWORZENIE. Polega na naśladowaniu dźwięków słyszanych w otoczeniu. Dziecko słyszy
i naśladuje. Powtarza sylaby nie posiadające jeszcze znaczenia (ba, ta, ma, da). W tym okresie dziecko bardzo wyraźnie reaguje na mowę otoczenia. Rozpoznaje nastroje najbliższych osób. Reaguje na intonację, melodię, rytm.
JEŚLI DO 7 MIESIĄCA ŻYCIA DZIECKO NIE GAWORZY NALEŻY SKONSULTOWAĆ SIĘ Z LEKARZEM.
- Pod koniec pierwszego roku życia pojawiają się pierwsze słowa, wypowiadane ze zrozumieniem. Złożone są one z sylab utrwalanych
w trakcie gaworzenia. Są to duplikacje prostych sylab: ma, ta, ba – „ma-ma, ba-ba, ta-ta” ale mogą to być też inne głoski. W tym okresie rozumienie mowy zdecydowanie wyprzedza możliwości mówienia.
W pierwszym roku życia dziecko mało mówi ale bardzo dużo rozumie. Spełnia polecenia, pokazuje części ciała, wskazuje przedmioty itp. - W drugim roku życia (OKRES WYRAZU) dziecko do osób, przedmiotów próbuje dopasowywać nazwy. Opanowuje wszystkie samogłoski, oprócz „ą,ę”, spółgłoski” –m,t,b, czasem ś,ć, brakujące spółgłoski zastępuje znanymi. Używa dużo wyrażeń dźwiękonaśladowczych. Pod koniec drugiego roku życia operuje kilkudziesięcioma prawidłowo wyartykułowanymi wyrazami (o prostej oczywiście budowie).
- OKRES ZDANIA - między drugim a trzecim rokiem życia. Gwałtowny rozwój słownika. Pojawia się wiele nowych głosek. Dziecko zaczyna łączyć wyrazy w proste zdania, na początku dwuelementowe typu „mama oć" – „mama chodź”.
- OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ (od 3-5 roku życia). Okres tworzenia neologizmów – dziwnych wyrazów. Dziecko tworzy swój własny słownik pełen uproszczeń, przestawień głoskowych. Często są to słowa identyfikowane jedynie przez najbliższych. Okres pytań – dziecko zasypuje otoczenie lawiną najdziwniejszych pytań. W tym okresie dzieci mają naturalną tendencję do konfabulowania – zmyślania najdziwniejszych historyjek. Większość dzieci w tym okresie opanowuje już cały system fonetyczny (głoski s,z,c,dz, sz,ż,cz,dż, czasami r). Zaczyna nadużywać głosek trudnych w stosunku do łatwiejszych – hiperpoprawność (NP. SZANKI –SANKI, RARA – LALA). W 5 roku życia powyższe zjawiska powinny zanikać. Mowa powinna być już wyraźna , poprawna także pod względem gramatycznym.